استفاده از اسناد تجاری یکی از متداولترین راههای تجارت و کسب و کارهای امروزی محسوب میگردد. به همین منظور در میان عموم مردم استفاده از سفته متداول شده است. همواره در باب چگونگی استفاده از سفته سؤالهای متداولی از قبیل نمونههای زیر در ذهن مخاطب ایجاد میشود: نحوه استفاده از سفته و پیگیری این سند تجاری برای وصول به چه صورت است؟ آیا سفته نیز مانند دیگر اسناد تجاری دارای موعد مقرر است؟ سفته نیز مانند دیگر اسناد تجاری از مزایای قانونی برخوردار خواهد بود؟ دارنده سفته در چه صورت میتواند برای احقاق حق خود به دادگاه مراجعه کند؟ آیا سفته نیز ظهر نویسی لازم دارد؟
پاسخ به سؤالهای بالا بهتر است تا از یک منبع موثق اطلاعات را به دست آورید، بدین منظور گروه وکلای کال وکیل در نظر دارند تا شما مخاطبین عزیز را در این امر مهم همراهی نموده و در صدد آن هستند تا با آشنایی شما با این سند تجاری، از زیانهای وارده جلوگیری به عملآورند و بستری از یک معامله متعارف برای شما مهیا سازند.
سفته چیست؟
طبق ماده 307 قانون تجارت؛ سفته یا همان فته طلب، سندی است که به موجب آن، صادرکننده سفته تعهد میکند که مبلغ معینی را در تاریخ مقرر در وجه حامل یا شخص معین و یا حواله کرد او پرداخت کند. سفته یکی از اسناد تجاری متداول به شمار می آید که بعد از چک و قبل از برات در بین مردم محبوبیت دارد. در سفته تنها دو نفر دخالت دارند یکی صادرکننده و یا متعهد و دیگری دارنده سفته یا متعهد له. صادرکننده میتواند متشکل از یک یا چند نفر باشد.(محدودیت وجود ندارد) صاحب سفته دارنده آن است و هر کس که آن را امضا کرده و یا متضمن پرداخت وجه مقرر در سفته شده است به عنوان متعهد برای پرداخت وجه، در قانون شناخته میشود.
سفته نیز مانند هر سند تجاری دیگری دارای قوانین و ضوابط مربوط به خود است. آشنایی و البته توجه و تأکید بر هرکدام از این موارد، سبب میشود تا معاملات شما با خاطری آسوده و بهدوراز نگرانی انجام شود.
1-تاریخ وصول سفته
سفته به سبب تاریخ وصول به دو نوع عندالمطالبه و در زمان مقرر(سررسید) تقسیم میشود که با توافق طرفین در برگه سفته قید میگردد.
2-وصول سفته بهصورت عندالمطالبه
در سفتههایی با شرط تاریخ عندالمطالبه ، دارنده سفته در هر زمان میتواند برای وصول آن اقدام نماید. در سفتههای عندالمطالبه ارائه و تنظیم اظهارنامه ضروری نیست. همچنین تاریخ وصول عندالمطالبه یکی از شرایط سخت برای صادرکننده سفته محسوب میشود.
3-وصول سفته در زمان سررسید
در سفتههایی که تاریخ سررسید در آنها قیدشده است، دارنده آن میتواند در موعد مقرر برای وصول آن اقدام نماید و در صورتی که صادرکننده سفته از پرداخت وجه امتناع کند، دریافتکننده میتواند با مراجعه به مراکز قانونی و پیگیری حقوق خود، درصدد وصول برآید.
4-مشخصات و مندرجات مربوطه در برگه سفته
هر سفته دارای سری خاصی است و در قسمت سمت راست آن نام جمهوری اسلامی ایران حکشده است.
5-ارزش هر برگ سفته
در هر برگ از سفتههای خریداریشده، حداکثر ارزش هرکدام قید میشود بهعنوانمثال در گوشه سمت چپ بارنگ قرمز اگر نوشتهشده باشد سفته تا مبلغ 10میلیون ریال بدان معنا است که حداکثر ارزش این برگ سفته تا سقف 1میلیون تومان است. درواقع طرفین قبل از معامله بهواسطه این سند تجاری، با تعامل میان خود به نتیجه خواهند رسید که اوراق مذکور هرکدام با چه ارزشی خریداری و معامله گردد.
6-محل خریداری هر برگ سفته
تعداد زیادی از ما دیدهایم که در دکهها و کنار خیابان افرادی اقدام به فروش سفته میکنند، در نظر داشته باشید که ممکن است برگهای سفته در این مکانها جعلی بوده و در آینده برای وصول وجه، طرفین با مشکل مواجه شوند درنتیجه بهترین راه برای خرید سفته، بانک است.
7-در وجه حامل برای سفته به چه معنا است؟
زمانی که برای یک سند تجاری در وجه حامل قید شود، بدان معنا است که هر کس که دارنده سفته باشد، با در دست داشتن آن میتواند به بانک مراجعه نموده و برای وصول آن اقدام نماید. شرط در وجه حامل بودن سفته همانند عندالمطالبه بودن آن جزء شروط سخت برای صادر کننده محسوب میگردد. پس بیشتر برای تجار و معاملات بانکهای بزرگ مورد استفاده قرار میگیرد. چرا که افراد عادی گاها نمیتوانند وجه مطالبه شده را بدون در نظر گیری زمان و شناخت اشخاص تسویه نمایند.
8-ظهر نویسی در سفته
ظهر نویسی به معنای پشت نویسی برای یک سند معنا میشود. ظهر نویسی سفته بدون شرط تعداد، از اهمیت ویژهای برخوردار است با انجام ظهر نویسی یک یا چند فرد تضمین میکنند که شخص صادر کننده وجه را به دریافت کننده سفته پرداخت مینمایدو در صورت عدم پرداخت آنان وجه را تقبل مینمایند.نکته مهم در مورد ظهر نویسی این است که حتماً باید با امضا شخص ظهر نویس همراه باشد ولو اینکه نام ظهرنویس در پشت سند ذکر نشده باشد. پس از طی شدن مراحل فوقالذکر ممکن است که فرد صادر کننده سفته از پرداخت وجه مقرر سلب مسئولیت کرده و از آن امتناع نماید. در این صورت دارنده این سند، میتواند برای دریافت وجه خود به صورت قانونی اقدام نماید. در صورتی که سفته برای زمان عندالمطالبه مقرر گشته باشد، دارنده سفته در هر زمان میتواند برای وصول آن اقدام نماید. اگر صادرکننده از آن امتناع نماید، دارنده میتواند به ظهر نویس یا ظهر نویسان برای وصول مطالبه خود مراجعه نماید. اما اگر سفته در زمان سررسید وصول نشود، دارند سفته، موظف است که ظرف مدت 10 روز برای احقاق حق قانونی خود( وصول وجه مقرر) نسبت به واخواست اقدام نماید.
واخواست چیست؟
در سند تجاری سفته، واخواست به معنای گواهی بوده که نشان میدهد سفته در موعد مقرر پاس نگشته است و به علت شکایت از طرف دارنده سفته تنظیم خواهد شد.
رأی دادگاه برای دارندگان سفته
اگر برای دادگاه مبرهن شود که صادرکننده سفته از پرداخت وجه مقرر خودداری نموده، بهسرعت رأی بر توقیف اموال صادرکننده سفته داده خواهد شد و در صدد احقاق حق دارنده سند بر خواهند آمد.
شرایط دارندگان سفته برای وصول
دارندگان سفته در نظر داشته باشند که اگر در مدت 10 روزه اقدام به مطالبه سفته ننماید و پس از موعد مقرر برای 1 سال نسبت به اقامه دعوی علیه مسولین سند اقدام نکنند از بعضی حقوقی که قانون برای آنها در نظرگرفته مثل مسولیت تضامنی مسولان سند که در ماده 249 قانون تجارت به آن شاره شده،بهره مند نخواهند بود.که البته این مدت یک ساله در مورد سفته هایی که باید در خارج ایران تأدیه شود ظرف دو سال باید از تاریخ اعتراض بعمل آید.
نتیجه
سفته طبق ماده 307 یک سند تجاری است که در زمان معین، شخص صادرکننده موظف بوده تا مبلغ مقرر در این سند را در وجه حامل و یا با شرایط قید شده به دریافت کننده سفته پرداخت نماید. همانطور که بیان گردید این سند تجاری، برای هر دو طرف ازجمله دارنده سفته و صادر کننده مسئولیتهایی را به همراه خواهد داشت که به علت قانونی بودن سند، نمیتوانند از انجام آن شانه خالی کنند. آنچه سبب میشود تا برای معاملات سفته تهیه نماییم در واقع باید دلایل و علل قانونی را نیز پوشش دهد تا در مواقع وصول وجه، برای طرفین مشکلساز نگردد. یکی از دلایل واضح، که سفته در بین مردم و کسب و کارهای متفاوت رایج است، دسترسی آسان و استفاده بدون مرز از این اوراق تجاری است. سفته هیچ مانع یا سقف تعدادی برای طرفین ندارد همین امر هم گاهی سبب ایجاد مشکلات عمده و رایج میشود. در واقع در هنگام گرفتاری به علت سهولت در دسترسی، عموماً از سفته استفاده خواهیم نمود و شروط خطرناک عندالمطالبه و در وجه حامل را میپذیریم. اما پس از آنکه مشکل مالی حل میشود تازه درگیر اتفاقات مربوط به این سند تجاری میشویم. در واقع با در نظر گیری تمامی ویژگیها و عللی که بیان نمودیم، اگرچه میتوان هنوز هم از سفته برای اخاذی و سودجویی استفاده نمود اما با آگاهی از این امر میتوان جلوی خطرات احتمالی را گرفت. مجموعه حقوقی کال وکیل متشکل از وکلای خبره و درجه یک، در نظر دارد تا با به کار گیری قوانین مربوط به سفته، شما مخاطبان عزیز را در احقاق حق خود یاری نماید.